حریق در مخازن ذخیره مواد نفتی
بازدیدها: 325
مقدمه
اطفاء حریق به چند بخش تقسیم میشود گرمای حریق و حذف اکسیژن. جهت خاموش نمودن حریق جهت حذف اکسیژن از فوم که بصورت رینگ دور مخازن مازوت کشیده شده استفاده میشود و از آب جهت خنککاری فلز داغ شده جهت جلوگیری از بالا رفتن دمای مخازن استفاده میشود که توسط اسپرینکلر در چند رینگ روی مخزن پاشیده میشود.
اطفاء حریق مخازن مشتقات نفتی
در مورد اطفاء حریق مخازن مشتقات نفتی نکاتی وجود دارد که در مورد سایر مخازن وجود ندارد. خاموش کردن مشتقات نفتی مانند کلیه مایعات دیگر در اثر بر هم زدن توازن میزان هوا و گاز صورت میگیرد. در هنگام خاموش کردن مشتقات نفتی باید به انتقال حرارت در قسمتهای پایینتر از سطح آتش و شعله توجه نمود. در اکثر آتشسوزیهای مخازن با مخزنی بدون سقف روبرو خواهیم شد که یا سقف شناور آن غرق شده یا سقف ثابت آن در اثر انفجار و شعله، از بین رفته است.
ترکیبات سنگین و سبک در مجاورت سطع شعله
بخارات مخلوط مشتقات نفتی با میزان هوای کافی و غیر کافی ترکیب شده و به آسانی احتراق ناقص یا کاملی به وجود میآورد. به علت پایینتر بودن دمای جوش ترکیبات سبک موجود در مشتقات نفتی، این ترکیبات سریعتر به بخار تبدیل شده و در حجم وسیع و زمان کم باعث شعلهور شدن مخزن میشوند. در همین زمان ترکیبات سنگینتر در مجاورت سطع شعله، گرم میشود ولی اکثراً به دلیل نرسیدن به دمای جوش و خروج مواد سبک موجود در لایههای پایینتر به جای آنها، به لایههای پایینتر سقوط کرده و فقط میزان کمی از آنها در مراحل اولیه احتراق شرکت میکنند. همچنین گاهی به صورت مولکولی درجریان حرکتی ناشی از احتراق از سطح شعله و بستر آتش جدا شده و ستون دود را ایجاد میکنند.
انتقال حرارت در لایه های مختلف
سقوط مواد سنگین با دمای بالا به لایههای زیرین شعله باعث انتقال حرارت به شیوه جابجایی میشود و تبادل حرارت آنها با مایعات (مشتقات نفتی) باعث گرم شدن آنها و بالا رفتن مولکولهای سبکتر و رسیدن آنها به بستر آتش و شعله میشود. مواد سبک در نزدیکی سطح شعله به دمای تبخیر رسیده و بخارات آنها در سطح بستر آتش با هوا ترکیب شده و باعث ادامه حریق میشوند. هر اندازه حرارت زیاد و سوخت ادامه یافت، این حرکت پایدارتر شده و به قسمتهای پایینتر و کف مخزن انتقال مییابد تا با کم شدن میزان آنها، به آرامی فاصله شعله تا سطح مایع کمتر شود. قبل از آن دمای سطح مایع نزدیک به 300 درجه فارنهایت است و با کم شده فاصله شعله با سطح مایع دما به حدود 600 درجه فارنهایت میرسد.
وجود آب در مخزن
با رسیدن حرارت به لایههای پایین و کف مخزن در صورت وجود آب در آن ناحیه، تبخیر شده و افزایش حجم بسیار بالای آن (در حدود 1600 تا 1700 برابر) باعث بالا رفتن سطح مایع و لبریز و پاشیده شدن آن به محیط اطراف میگردد. بنابراین باید از هر گونه ورود آب هنگام اطفاء حریق مخازن به درون آنها خودداری نمود و صرفاً جهت خنک نمودن جداره مخزن از آب استفاده نمود.
محل سیستم خنک کننده اسپری آب
در اکثر مخازن سیستم خنک کننده اسپری آب برای جداره مخزن از سیستم خنک کننده سقف مخازن، جداگانه طراحی و از مسیرهای جداگانه و شیرهای های مجزا استفاده میشود به همین دلیل در صورت انهدام سقف، سریعاً باید جریان آب منتهی به سقف را قطع نمود تا از هر گونه ورود آب به مخزن جلوگیری گردد. جهت جلوگیری از این پدیده، انجام محاسبات دقیق و جلوگیری از ریختن بی رویه آب بر روی حریق، با در نظر گرفتن گنجایش مخازن، موضوع مهمی است.
انفجار ابر بخارات
گاهی اطفاء حریق و نشت مواد همراه با تودههای آتش به صورت جویهای مذاب جاری میشود که احتمال پیشروی به سمت تجهیزات و نفرات را به دنبال دارد. در زمان اطفاء آتش مخازن، همواره احتمال انفجاری با نام انفجار ابر بخارات مایع در حال جوش وجود دارد. جهت کاهش این ریسک آتش نشانان باید به توصیههای زیر توجه کنند:
الف) اطفاء حریق باید از حداکثر فاصله ممکن صورت پذیرد و حتی الامکان از نازلها و مانیتورهای ثابت که نیاز به کاربر ندارند، استفاده شود.
ب) مخزن را با مقادیر زیاد آب تا زمان اطفاء کامل مخزن خنک نمود.
اطفاء حریق با فوم
يكي ديگر از عوامل موثر در اطفاء حریق با فوم بستگي به حبابهاي توليد شدهاي دارد كه نتيجه مخلوط شدن (كنسانتره فوم+ آب + هوا ) است. اين حبابهاي پر شده از هوا بر روي سطح مايع مشتعل شناور شده و به همين دليل بين سوخت مشتعل و اكسيژن ايجاد فاصله نموده و موجب خفه شدن شعله ميشود كه نهايتاً اطفاء حریق را در پي خواهد داشت.
سیستم فوم معمولا جهت اطفاء حریق مناطق پرخطر شامل کلاس حریق نوع “B” از قبیل انبارهای مایعات قابل اشتعال، آشیانههای هواپیما، مخازن سوخت، سالنهای رنگ و… به کار میروند و انتخاب کف آتشنشانی بستگی به مواد قابل اشتعال دارد. سیستمهای مورد استفاده در این زمینه میتوانند به صورت دستی (انواع مانیتورها، فوم موبایلها، توربکسها، نازلها و…) و یا به طور اتوماتیک (شبکههای اسپرینکر، فوم چمبرها و…) باشند.
نحوه از بین بردن بخارات و ابر تولیدی
جلوگیری از رعایت فاصله مجاز و داشتن سپر حفاظتی در هنگام مقابله با آتشسوزی در مخازن، اولویت بسیار مهمی است که باید به آن توجه داشت. ابر حاصل از آتش سوزی مخازن و نیز بخارات تولید شده در اثر نشت و یا لبریز شدن مخازن میتواند خطر ساز باشد که در اینگونه مواقع باید با اسپری نمودن در محیط از تجمع تودهای این بخارات قابل انفجار جلوگیری نمود. استفاده از فوم های فیلم تشکیل فوم فلوروپروتئین و فوم سازنده فیلم آب به صورت زیر سطحی و یا با استفاده از سیستم مانیتوریگ مفید واقع می شود. با در نظر گرفتن حجم عظیمی از آتش ایجاد شده، ابر مانیتورها با استفاده از تغذیه کنندههای لازم و بدون استفاده از نیروی بیشتر و خطر کمتر، این امکان را فراهم میآورند که در حداقل زمان بتوان حریق را مهار نمود.
اقدامات پیشگیرانه
با توجه به این که در صدد بروز حوادث آتشسوزی در مخازن، اطفاء آنها بسیار مشکل و دارای ریسک بالایی میباشد، میبایست اقدامات پیشگیرانه را جهت کاهش خطرات احتمالی به کار بست. اهم این اقدامات عبارتند از:
زون بندی مناطق بر اساس خطرپذیری: الف) مناطق پر خطر ب) مناطق خطرناک متوسط ج) مناطق کم خطر
براساس استانداردهای تعریف شده در خصوص تعیین و نصب سیستم های اعلام و اطفاء حریق در این گونه مناطق، باید در فواصل 50 متری از محلهای پر خطر هیدارنتهای آتشنشانی با فشار مناسب و نصب مانتیورهای خاص هر نوع مخزن و مواد اطفایی آن اقدام نمود. در مناطق خطرناک فواصل 100 متر یک هیدارت آب آتشنشانی با فشار لازم نصب گردد و در فواصل کم خطر نیز در فاصله 150 متری هیدارنتها در نظر گرفته شوند.
- سیستمهای اعلام حریق مناسب، طبق استانداردهای لازم در نظر گرفته شود.
- سیستم خنکسازی مخازن بر اثر افزایش دما تعبیه گردد.
- فواصل مجاز و استاندارد مخازن از یکدیگر و نیز ایجاد دایک در هر مخزن رعایت گردد.
در مقاله بعدی به انواع سیستم های اطفاء حریق مخازن پرداخته شده است.
دیدگاهتان را بنویسید
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.