الزامات جانمایی واحد های صنعتی
بازدیدها: 23
نکات کلیدی در رابطه با جانمایی واحد:
الف) عوارض زمین
با توجه به عوارض زمین، ارزیابی در جهت فاصله‌گذاری مناسب انجام گیرد، بطوریکه آیا کلاً فضای مناسبی وجود دارد. در غیراینصورت اعمال ابتکاراتی برای رسیدن به الزامات مورد نظر مورد نیاز خواهد بود. فضای موجود می‌تواند در تعیین استقرار یک واحد در یک طبقه یا استقرار در چند طبقه کمک بسیار نماید. شرایط فیزیکی محیط هم باید در جهت آسان‌سازی الزامات انتقال مواد خام، محصولات، ضایعات و تدارکات مورد توجه قرار گیرد.
ب) ایمنی و محیط زیست
آشنایی با قوانین مرتبط با محیط زیست و نحوه امکان تغییرات آنها پیش از نهایی شدن مطالعات اولیه پروژه ضروری است.
- مواد خطرناک و قابل اشتعال، که جابه‌جائی آنها مستلزم دقت کافی بوده، به طوریکه می‌تواند فضایی را در جانمایی اشغال نماید.
- چنانچه سیالات فرآیند سمی باشند، جانمائی نیاز به لحاظ نمودن فاضلاب شیمیایی بسته و دیگر تمهیدات حفاظتی قرار خواهد داشت.
- اگر محل کارخانه تحت تاثیر آیین نامه‌های خاص ساختمان، لوله‌کشی، برق و سایر آیین نامه‌ها قرار داشته باشد، این موارد می‌توانند برروی جانمایی واحد اثرگذار باشند.
پ) ظرفیت
داشتن اطلاع از ظرفیت اولیه نه تنها مسئله مهمی است، بلکه داشتن یک درک صحیح برای میزان توسعه آینده واحد و همچنین آن قسمت از تکنولوژی فرآیند که باید مدرن گردد نیز مهم می‌باشد. این فاکتورها نشان می‌دهند که چه مقدار فضا باید برای تجهیزات اضافه در نظر گرفته شود.کارخانه غالباً نیازمند چندین خط موازی تولید فرآیندی می‌باشد. خطوط تولید موازی می‌توانند همانند و یا قرینه یکدیگر باشند. گزینش اولی ارزانتر است اما دسترسی به شیوه قرینه بعضی وقت‌ها به دلایل جانمایی دارای ارجحیت است. 2 دلیل مورد نظر عبارتند از:
1- برای دسترسی متصدی واحد از طریق یک راهرو مرکزی
2- نیاز اینکه خروجی‌های لوله‌های تجهیزات به طرف یکدیگر باشد تا براحتی بتوان آنها را به یک لوله مشترک متصل کرد.
الزامات پایه
آرایش جانمایی کارخانه باید به نحوی باشد که:
- رساندن ایمنی به بالاترین سطح
- جلوگیری از گسترش آتش
- تسهیل در عملیات و تعمیرات
- اقتصادی کردن پروژه
- توجه به توسعه آینده
محوطه واحد با توجه به احتمال بروز خطرات در محیط عملیاتی باید مسدود گردد. تمام محوطه‌های مسدود شده باید حتی الامکان با جاده‌های دسترسی تقسیم‌بندی شده و یا خطوط مرزی به صورت مربع قرار گیرد. بخش امور اداری و امکانات خدماتی و تجهیزات گرمازای مستقیم و غیره، نباید در جهت باد واحدهای فرآیندی و مخازن ذخیره و غیره قرار گیرند.
آرایش واحد
محوطه‌های طبقه‌بندی شده مشخص، مانند محوطه‌های فرآیندی، ذخیره‌سازی، سرویس‌های جانبی، امور اداری و خدماتی و دیگر محوطه‌ها باید برمبنای عوامل زیر جانمایی گردد:
- مشخصات خاک
- جاده اصلی، دسترسی به راه‌آهن و اسکله
- موقعیت خطوط لوله از و به طرف واحد
- جهت باد غالب
- قانون و مقررات محلی که ممکن است تاثیرگذار بر موقعیت واحدها و تجهیزات ذخیره‌سازی باشند.
ارتفاع طبيعي براي موقعيت واحدها و تجهيزات و آرايش آنها مطابق با موارد زير بايد انجام گيرد:
1- محوطه فرآيندي
محوطه فرآيندي بايد در مناسب‌ترين مكان براي انجام عمليات فرآيندي واحد قرار گيرد. واحدها بايد توسط جاده‌ها از يكديگر جدا گردند. جاده‌های اصلي بايد حداقل 10 متر عرض و حداكثر 400 متر طول داشته باشند. جاده‌هاي كوچك بايد حداقل 6 متر عرض داشته باشند. در جائيكه واحد فرآيندي شامل مايعات قابل اشتعال باشد و بطور مستقل عمل نمايد (برای مثال، ممكن است يك واحد متوقف شود در حاليكه ساير واحدها مشغول عمليات هستند.) حداقل فاصله بين تجهيزات دو واحد مجاور بايد 20 متر باشد. واحد فرآيندي كه محصول نهائي از آن خارج مي گردد، بايد در نزديك مخازن محصولات براي كاهش طول خط انتقال محصول قرار داشته باشد.
2- محوطه ذخيره سازي
محوطه ذخيره‌سازي بايد تا جاييكه امكان دارد از ساختمان‌هاي كاركنان شاغل در محوطه دور بوده، اما توصيه مي‌شود جهت ارسال محصولات و آمادگي عمليات خوراك‌رساني، نزديك محوطه فرآيندي قرار داشته باشد. واحد فرآيندي كه خوراك اوليه به آن وارد مي گردد، بايد نزديك مخازن ذخيره خوراك جهت به حداقل رساندن طول خط خوراك قرار داشته باشند.
3- محوطه بارگيري و تخليه
محوطه بارگيري و تخليه بايد در گوشه‌اي از كارخانه با امكان اتصال مستقيم به جاده عمومي براي عبور و مرور داخلي داشته باشد و براي حمل و نقل جاده‌اي بايد فضاي مناسبي جهت دسترسي در عمليات پر كردن، پارك كردن و مانور داشته باشند. توصيه مي‌شود كه تأسيسات بارگيري و تخليه در جهت باد پايين دست يا باد متقاطع واحدهاي فرآيندي و منابع ايجاد شعله، بر مبناي جهت باد غالب قرار گيرند.
محوطه امور اداري و خدماتي بايد در مكاني ايمن، بمنظور حفاظت از كاركنان از خطرات، قرار داشته باشد. و ترجيحاً بايد نزديك دروازه اصلي در امتداد جاده اصلي واحد قرار داشته باشند. تمام مكان‌ها بايد در حصار امنيتي قرار داشته باشند. حداقل فاصله بين حصار امنيتي با مرز واحدها بايد 20 متر و با تجهيزات 30 متر باشد. در رابطه با واحدهاي ويژه مانند مخزن مواد قابل اشتعال ايجاد كننده بخار و مواد سمي، حداقل بايد 60 متر با مرز مكان‌هاي مجاور با مراكز تجمع فاصله داشته باشد.
جاده‌ها
جاده و راههاي دسترسي بايد سهولت دسترسي براي تجهيزات سيار در زمان ساخت و تعميرات، آتش‌نشاني و فرارهاي اضطراري در شرايط آتش سوزي را فراهم نمايند. جهت جلوگيري از برخورد وسايل نقليه، كناره جاده‌هاي دسترسي بايد حداقل 3 متر از تجهيزات فرآيندي فاصله داشته باشد.
الزامات نصب و تعميرات
الف) ماشين آلاتي كه داراي مكانيزم چرخشي هستند، نياز به فضا براي خارج كردن محور پروانه دارد، كمپرسورهاي بزرگ و خرد كننده ها به محوطه يا زمين براي قرار دادن اجزاء در حين تعميرات احتياج دارند.
ت) واحدهاي فرآيندي كه الزاماً نياز به تعميرات جداگانه از ديگر واحدها خواهند داشت بايد حداقل 6 متر فاصله بين آنها با نزديك‌ترين واحد وجود داشته باشد.
ث) فضاي كافي دسترسي بايد اطراف تجهیزات براي كشيدن و نصب در نظر گرفته شود. در شرايطي كه از دكل جرثقيل استفاده شود، فضاهائي لازم خواهد بود كه تجهيزات را كشيد و جرثقيل دكلي را وصل يا پياده نمود و سيم مهار قلاب‌ها را تهيه کرد.
ج) در شرايطي كه خنك كننده‌هاي هوايي روي پايه لوله قرار داده شوند، چنانچه تجهيزات در دو طرف خنك كننده‌هاي هوايي نصب گردند، راههاي دسترسي كه حداقل پهنا باید 5 متر باشد بايد در فواصل مناسب در يك طرف از خنك كننده‌هاي هوايي در نظر گرفته شود. اگر چنين دسترسي مقدور نمي باشد، بايد روي خنك كننده‌هاي هوايي براي تعميرات دسته لوله‌ها امكان نصب جرثقيل سقفي در نظر گرفته شود.
چ) تا جائي كه امكان دارد، مبدل‌هاي حرارتي پوسته و لوله بايد به صورت گروهي در يك محل قرار گيرند و فضاي بيرون كشيدن دسته لوله هايشان طول دسته لوله به اضافه حداقل 2 متر در همان محل در نظر گرفته شود.
ح) عموماً تلمبه‌ها بايد به صورت گروهي در زير پايه لوله‌ها قرار گیرند. در هر حال براي تلمبه‌هائي كه طول لوله مكش آنها از نقطه نظر فرآیندی بايد حداقل باشد، اين الزام وجود ندارد.
الزامات عملياتي
- راههاي دسترسي جدا (كه حداقل داراي پهناي 600 ميلي متر باشد) براي دسترسي متصديان واحد در اطراف هر قلم از تجهيزات مستقل تهيه گردد.
- هيچگونه ضمائم و يا لوازم اضافي مانند لوله و ابزارهاي دقيق نبايد در مسير راههاي دسترسي مناسب وجود داشته باشد.
- ورودي پله‌هاي سازه بايد نزديك و در سمت اتاق كنترل قرار داشته باشد.
- سكوها و طبقات، در مسيري كه كاركنان گشت پيوسته عبور خواهند كرد بايد داراي راه پله باشند. مسير گشتي بايد در زمان تهيه نقشه جانمائي تجهيزات در نظر گرفته شود.
الزامات فاصله ها
فاصله تجهيزات تا ديگر مرزها و تاسيسات:
- مبدل‌ها تا ديگر تجهيزات حداقل 1 متر با راهرو جدا
- پايه لوله تا تجهيزات 6 متر (به استثناء تلمبه‌هاي مواد قابل اشتعال)
- پايه لوله تا سازه 5 متر
در مقاله بعدی به نکات مربوط به جانمایی لوله کشی و پایه لوله پرداخته شده است.
دیدگاهتان را بنویسید
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.