ما در فضای ایمنی ممکن است مرتکب دو اشتباه عمده در جایگاه های طراحی و بهره برداری شویم که می تواند منجر به خسارات جانی و مالی شود. حادثه ی بوپال هند از جمله اشتباهات در زمینه ی بهره برداری بود. در طی این حادثه یک ماده ی سمی به نام میتیل ایزوسیانات (MIC) با حجمی حدود 27 تا 30 تن منتشر شد که آثار و تبعات آن همچنان از مردم بوپال قربانی می گیرد!

ایمنی فرایند چیست؟

مجموعه تمهیدات و اقداماتی است که بر روی پیشگیری از وقوع آتش، انفجار و نشت مواد شیمیایی در صنایع فرایندی تمرکز دارد. البته آمادگی برای مقابله با حوادث، کاهش و کنترل پیامد حوادث و پاسخ به حوادث نیز از سایر وظایف تمهیدات ایمنی فرایند است. با این حساب حوادث فراینده ی خارج از 3 مقوله ی زیر نیست:

• آتش
• انفجار
• نشت مواد

برای اینکه یک خطر به پیامد آن که میتواند مرگ باشد منتهی نشود؛ اول باید توجه داشته باشیم که خطر به حادثه تبدیل نشود. پس یکسری اقدامات پیشگیرانه باید انجام دهیم که اجازه ی بروز انفجار یا نشت ماده و آتش سوزی را ندهیم. اما اگر حادثه رخ داد باید طبق اقدامات کنترلی که از قبل پیش بینی کرده ایم؛ پیامد را کنترل کنیم.

اقدامات پیشگیرانه از حادثه عمدتا ارزیابی ریسک کیفی است. مثل HAZOP،HAZID ،FMEA و… .

اقداماتی که بعد از حادثه انجام میدهیم اقدامات کنترلی نامیده میشوند. مثل تکنیک ارزیابی پیامد، تکنیک ارزیابی کمی ریسک و… .

وظایف مهندسین ایمنی فرایند

• شناسایی مخاطرات فرایندی
• تعیین ریسک مرتبط به هر مخاطره
• کاهش ریسک هر مخاطره
• تهیه طرح اقدام در شرایط اضطراری
• تجزیه و تحلیل ریشه ای حوادث و شبه حوادث

یک مهندس ایمنی فرایند در هر یک از موارد بالا میتواند به یک متخصص تبدیل شود و به استانداردها، دستورالعمل ها، الزامات و نرم افزارهای مرتبط استناد کند.

مزایای کار در HSE 

• نیاز جاری صنعت ( ضروری و فوری)
• کمبود نیروی کار
• امکان کار پروژه ای و آزاد
• امکان تدریس
• امکان مشاوره
• امکان ادامه تحصیل آسانتر
• امکان جذب به عنوان هیات علمی
• رقابت آسانتر
• امکان برندسازی شخصی

چهار مهارت کلیدی در ایمنی فرایند

• گام اول: تجزیه و تحلیل حوادث
• گام دوم: شناسایی مخاطرات و ارزیابی ریسک
• گام سوم: کنترل و کاهش پیامد
• گام چهارم: مدیریت شرایط اضطراری و بحران

بهترین شرکت ها برای مهندسین ایمنی فرایندی کجاست؟ یک مهندس ایمنی چه فرصت ها و چالش هایی دارد؟ برای یافتن پاسخ سوالات مشابه در زمینه چالش ها و فرصت های یک مهندس فرایند کلیک کنید.

در سیزدهم مرداد 1389 در اثر نشت گاز فرایندی انفجار بزرگی در واحد آمونیاک شرکت پتروشیمی پردیس واقع در منطقه ی عسلویه رخ داد. در این حادثه 5 نفر از کارکنان شرکت در اثر سوختگی و موج انفجار، جان خود را ازست دادند. کمیته ی تحقیق و بررسی حوادث شرکت ملی صنایع پتروشیمی پیرامون این حادثه بررسی و تحقیق نموده است. چند عامل کلیدی در بروز این حادثه دخیل بوده که به صورت انیمیشن در ویدیو نشان داده شده است. برای تحلیل این حادثه، با توجه به اینکه یک حادثه ی فرایندی بوده است؛ باید از تکنیک هزوپ (Hazard and Operability technique) استفاده کنیم. اساس روش هزوپ این است که اگر فرایندی طبق هدف خود طراحی گردد؛ خطری رخ نمی دهد. مزایای روش هزوپ عبارتند از:

1- روش سیستماتیک و جامع ای است.

2- روش HAZOP بسیار کامل است؛ زیرا شما خود را مجبور میکند تا بیشتر جنبه ها را با زحمت بررسی کنید.

3- برای سیستم های جدید با تکنولوزی های نو موثر است.

4- آن را می توان روی سیستم های فعال و طرح ها پیشنهاد شده اجرا کرد.

5- آن را در تمام مراحل عمر سیستم میتوان انجام داد.

6- براساس کارتیمی است.

در یک صنعت فرایندی هر سه شاخه ی ایمنی مطرح است. یعنی ما ایمنی فردی، ایمنی شغلی و ایمنی فرایندی داریم. شاید برای شما جالب باشد که بدنید بیشترین عامل مرگ در صنعت نفت سقوط از ارتفاع می باشد. مجموعه آیی نامه های حفاظت و بهداشت کار یکی از مراجعی ایست که در ایمنی شغلی می توان از آن استفاده کرد. زبان مشترک مهندسین HSE استانداردها است. منتهی استاندارد ها حداقل هارا مشخص می کنند. آنجایی که استانداردها صحبتی نمی کنند؛ ما باید از دانش خودمان استفاده کنیم و از نرم افزارها کمک بگیریم.