روش‌های آزمایش و پایش فضای بسته
بازدیدها: 51
روش‌هاي آزمایش و پایش فضاي محصور
براي تعیین اینکه هواي محیط براي ورود نفرات، تمیزکاري، یا کار تعمیراتی، ایمن است آزمایشات تست اکسیژن و مواد قابل اشتعال و احتراق و یا دیگر بخارات، دودها یا غبارهاي مواد خطرناك باید با وسیله مناسب و طبق شرایط زیر به مرحله اجرا در آید:
- قبل از ورود یا ورود مجدد
- قبل از آغاز تغییر در سیستم یا تعمیرات
- قبل از ورود و در طول هر کار گرم، برشکاري، جوشکاري یا سایر عملیات‌ها
- به صورت مداوم یا به صورت دوره‌اي در طول دوره کار که براساس نظر افراد متخصص در این زمینه تعیین می‌شود.
- بعد از تمیزکاري درون هر فضاي بسته به منظور تعیین کردن اینکه روش‌هاي تمیزکاري موثر واقع شده است براي اینکه اطمینان حاصل شود فضاهاي بسته اي که مایعات را با نقاط اشتعال بالا در خود نگاه داشته اند در طول عملیات برشکاري و جوشکاري منجر به ایجاد شرایط خطرناك نگردند، باید اقدامات کنترلی لازم در نظر گرفته شود.
براي تعیین ادامه آزمایش بخارات قابل اشتعال و سمی سرپرست تیم کار در فضاي بسته باید مراتب را بصورت کتبی اعلام نماید. سرپرست تیم کار در فضاي بسته می‌بایست آموزش دیده و براي استفاده از ابزار تجربه داشته و آگاه از محدودیت‌ها باشد.
کالیبراسیون وسیله ها
همه آزمایش‌ها براي سنجش میزان اکسیژن و مواد قابل اشتعال یا بخارات سمی و گازها بایستی با استفاده از یک وسیله کالیبره شده و تنظیم شده اجرا شود. چنانچه آزمایش کننده یا سرپرست تیم تعیین کند که قبل از استفاده در هر روز یا هر شیفت نیاز به کالیبراسیون وجود دارد، این کار بایستی انجام پذیرد. کالیبراسیون وسیله بایستی قبل از اولین استفاده آن انجام شود. کالیبراسیون مجدد وسیله باید بر اساس یک دوره زمانی بنا بر آنچه که بوسیله دستورالعمل دستگاه، توصیه‌هاي کارخانه سازنده، پیشنهاد نموده‌اند، صورت پذیرد. به منظور ارزیابی جامع از اتمسفر درون فضاهاي بسته و خطرات بالقوه محیط اطراف آن، تعداد و موقعیت نمونه‌گیري نقاط باید به وسیله سرپرست تیم بر اساس اندازه و پیکربندي فضاي بسته تعیین شود.
الف) آزمایش و پایش میزان اکسیژن
در کلیه فرایندهاي کاري پروژه هاي شرکت مهندسی و توسعه گاز ایران که در فضاهاي محصور انجام می گیرد باید از یک نشانگر اکسیژن کالیبره شده به منظور تعیین میزان اکسیژن استفاده شود. در آزمایش و پایش میزان اکسیژن در فضاهاي بسته باید موارد زیر در نظر گرفته شوند:
- زمانی که فضاي بسته حاوي یک گاز خنثی یا سایر موادي می باشد که جانشین اکسیژن می شوند نباید تنها از نشانگر گاز قابل احتراق استفاده نمود.
- تست اکسیژن بایستی پیش از تست گازهاي قابل احتراق استفاده شود تا اطمینان حاصل گردد میزان مناسبی اکسیژن در محیط وجود دارد، و مطابق با دستور سازنده دستگاه، قرائتی دقیق از میزان گازها یا بخارات صورت گرفته و اندازه گیري شود.
ب) آزمایش کردن براي بخارات قابل اشتعال
به منظور ارزیابی میزان بخارات قابل اشتعال، یک نشانگر گاز قابل احتراق تنظیم و کالیبره شده می‌بایست مورد استفاده قرار گیرد. زمانی که بخارات قابل اشتعال در جو از 10 درصد حد پایین قابلیت اشتعال تجاوز کند کلیه فعالیت‌ها در درون یا اطراف فضاي بسته می‌بایست بلافاصله متوقف شود. در این حالت منبع بخارات باید تشخیص داده شده و حذف یا کنترل گردند. تا زمانی که میزان گاز فضاي بسته و اطراف آن آزمایش نشده باشد، تجهیزاتی که می‌تواند منبعی از احتراق را فراهم آورد نبایستی وارد ناحیه مورد نظر شوند. بعد از انجام تست مجوز کار مربوطه باید توسط فرد با صلاحیت صادر شود.
استفاده از مکنده در تهویه
در طول تهویه یا پاکسازي فضاي بسته غلظت بخار قابل اشتعال منتشر شده باید توسط سرپرست تیم آزمایش شود تا قابلیت اشتعال و سمیت بخارات تهویه شده تعیین گردد. اگر مکنده براي تهویه استفاده شده است، مکنده می‌بایست خلایی را ایجاد کند که هوا را از دهانه‌اي که به آن متصل شده تخلیه کند. زمانی که دستگاه مقدار 10 درصد یا کمتر از حداقل تراکم قابل انفجار را نشان می‌دهد، مکنده هوا می‌بایست قطع شود و قرائت دوباره آن لحظاتی بعد صورت پذیرد. مکنده می‌بایست بلافاصله بعد از آخرین آزمایش در فضاي بسته روشن شود و بخارات بیرون رانده شده آن بایستی تا زمانی که تهویه ادامه دارد آزمایش گردد و دفعات تست آن توسط سرپرست تیم تعیین شود. اگر از یک دمنده هوا براي تهویه استفاده می‌شود، دمنده باید هوا را از طریق یک دهانه به درون فضاي بسته دمیده و از طریق دهانه دیگر هوا تخلیه شود.
مجوز انجام کار گرم
زمانی که فضاي بسته قبل از شروع کار گرم آزمایش می‌شود، اگر غلظت گاز یا بخار قابل اشتعال از حدود قابل قبول تجاوز کند، باید تهویه، پاکسازي، تمیزکاري دوباره یا سایر روش‌هاي دیگر که در این مقررات بیان شده قبل از صدور مجوز کار گرم صورت پذیرد. درصورتی که هنگام تست فضاي بسته در طول انجام کار گرم، غلظت بخار قابل اشتعال از حدود قابل قبول تجاوز کند می‌بایست فوراً مجوز انجام کار گرم را لغو گردد.
پ) آزمایش گازها و بخارات سمی
مقررات عنوان شده در این بخش نباید براي موادي که اثرات مضر بر سلامتی ندارند به کار گرفته شود. به منظور تشخیص میزان مواجهه، آزمایش گازها و بخارات سمی باید با استفاده از وسائل سنجش مناسب و کالیبره شده صورت پذیرد. اطلاعات مربوط به حدود مواجهه مجاز هر ماده باید از برگه اطلاعات ایمنی مواد استخراج گردیده و براي تمام مواد در یک جدول ثبت شود.
ت) کنترل یا حذف بخارات
بخارات قابل اشتعال در فضاي بسته باید بوسیله هوا بیرون داده شوند یا با گاز بی اثر، آب یا بخار پاکسازي گردند. در صورتیکه در مجاورت فضاي بسته مایعات و بخارات قابل اشتعال و احتراق وجود داشته باشد باید قبل از پیشرفت کار برداشته یا کنترل شوند. بخارات و مواد خطرناك که قابل اشتعال و احتراق نمی‌باشند اما اثرات سوء بر سلامت انسان یا محیط دارند بایستی قبل از شروع کار حذف یا کنترل شوند.
1- حذف بخارات قابل اشتعال بوسیله جایگزینی با هوا
در فضاهاي بسته‌اي که دهانه آن به اندازه کافی بزرگ باشد هواکش‌هاي ضد احتراق باید نصب شود. هواکش‌ها باید به گونه‌اي نصب شوند که هوا از یک قسمت وارد و از قسمت دیگر خارج شود و جریان هوا بطور کامل در فضا اختلاط یافته و فضاي مرده در محل ایجاد نگردد. براي پیشگیري از انباشتگی الکتریسیته ساکن در محل باید اقدامات احتیاطی و پیشگیرانه مانند نصب سیم اتصال به زمین مورد توجه قرار گیرد. براي جلوگیري از تجاوز بیش از حد فشار هوا، بایستی سیستم تهویه از نظر انسدادها، گرفتگی‌ها یا تله ها مورد بررسی و واکاوي قرار گیرد.
روش های جابه جایی هوا
جابجایی هوا در فضاي بسته بایستی با یکی از روش‌هاي زیر به انجام رسد:
- استفاده از فشار منفی یا خلاء تا هواي بیرون به داخل فضاي بسته انتقال یابد.
- استفاده از فشار مثبت به منظور تزریق هواي بیرون به داخل فضاي بسته حذف بخارات قابل اشتعال بوسیله جانشین‌سازي با گاز خنثی زمانی که فضاي بسته براي اهدافی غیر از ورود افراد خنثی‌سازي شده باشد، سرپرست باید با محدودیت‌ها و خصوصیات گاز بی اثري که استفاده شده آشنا باشد.
به محض تکمیل خنثی‌سازي، باید مقدار اکسیژن اندازه‌گیري شود و مقدار آن باید در حد کمتر از 8 درصد یا کمتر از 50 درصد حداقل غلظت اکسیژن لازم براي شروع حریق نگهداري شود.
استفاده از گاز بی‌اثر
گاز بی‌اثر می‌بایست به درون مخزن یا ظرف از طریق لوله یا شلنگ در نقطه‌اي که نزدیک به انتهاي مخزن است تزریق شود و تا جایی که امکان دارد دورتر از قسمتی که تعمیرات یا دیگر فعالیت‌ها در حال انجام است، قرار گیرد. این کار به منظور کاهش یکنواخت اکسیژن در مخزن یا ظرف صورت می‌گیرد. گاز بی‌اثر می‌بایست به نحوي درون فضاي بسته وارد شود که توزیع گاز خنثی سرتاسر فضاي بسته را بر اساس ساختار داخلی آن در برگیرد. زمانی که از گاز بی اثر تحت فشار براي خنثی‌سازي استفاده می‌شود، به منظور کاهش تولید الکتریسیته ساکن باید فشار گاز ورودي به مخزن کم باشد. زمانی که از دي اکسید کربن براي خنثی‌سازي استفاده شود موارد زیر بایستی مورد توجه قرار گیرد:
- خاموش کننده‌هاي حریق دي اکسید کربن قابل حمل نباید به عنوان منبع گاز بی اثر استفاده شوند.
- زمانی که از دي اکسید کربن جامد استفاده می‌شود، باید شکسته شده و به طور یکنواخت سرتاسر ناحیه را براي تصعید سریع دربرگیرد.
- درصد اکسیژن می‌بایست از طریق درصد دي اکسید کربن موجود در فضاي بسته که به وسیله نشانگر آن اندازه‌گیري می‌شود محاسبه گردد.
2- حذف بخارات قابل اشتعال بوسیله جایگزینی با آب یا سایر مواد شیمیایی
آب یا یک ماده شیمیایی تایید شده چنانچه با مواد قابل اشتعال و احتراق یا دیگر مواد خطرناك یا بدنه و سایر اجزاي فضاي بسته واکنش دهد نبایستی براي حذف بخارات استفاده گردد.
3- حذف بخارات قابل اشتعال با جایگزینی بخار آب
جایگزینی باید توسط ورود بخار آب به فضاي بسته از طریق لوله اي که درون یک دهانه نزدیک به انتهاي فضاي بسته وارد شده انجام شود. دریچه ورود، دریچه نمونه‌گیري یا دیگر دهانه‌هایی که در بالاي فضاي بسته واقع شده اند، براي جلوگیري از زیاد شدن فشار داخلی بایستی در طول تمام عملیات بخارسازي باز باشند. به منظور برداشتن تمام بخارات قابل اشتعال میزان تولید بخار آب می‌بایست از میزان کندانسه شدن بخار فراتر رود به طوري که تمام فضاي بسته نزدیک نقطه جوش آب گرم شود. در استفاده از بخار آب باید موارد زیر مورد توجه قرار گیرند:
- جایگزینی بخارات قابل اشتعال و احتراق با بخار آب شدیداً خطرناك می باشد و در صورتی که روش هاي دیگر جایگزین قابل استفاده باشد روش مذکور توصیه نمی شود.
- جانشین سازي از طریق بخار آب قادر به تولید الکتریسیته ساکن می باشد.
در مقاله زیر در مورد الزامات مربوط به بازرسی و صدور مجوز کار براي فضاهاي محصور توضیحات بیشتری داده شده است.
دیدگاهتان را بنویسید
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.