ایمنی مخازن، عملیات بارگیری و تخلیه
بازدیدها: 286
به قلم محیا طبایی
مقدمه
هر روزه شاهد استفاده گسترده از مخازن در صنعت و حمل و نقل هستیم. استفاده از این گونه تاسیسات نیاز به شناخت انواع و مسایل ایمنی پیرامون آن دارد. در ایمنی مخازن باید ابتدا به طراحی، ساخت، نصب، راه اندازی که شامل بارگیری،نگهداری، تخلیه مخزن برای تعمیرات و انجام تعمیرات و در انتها بارگیری مجدد مخزن توجه داشت. البته که نقش بازرسی های دوره ای بر کسی پوشیده نیست و باید در طول استفاده و حتی پس از خارج شدن تجهیز از فرآیند هم مورد توجه قرار بگیرد.
در هریک از مراحل که گفته شد،کمترین بی توجهی به مسائل ایمنی میتواند بزرگترین فجایع انسانی و زیست محیطی را سبب شود و چه بسا که اقتصاد یک کشور را تحت الشعاع خود قرار دهد.
در این مطالعه سعی بر آن بوده که حدالامکان مسائل مربوط به ایمنی مخازن مورد توجه قرار بگیرد، به امید روزی که شاهد کمترین اتفاقات در این زمینه باشیم.
فهرست مطالب
۱-ضرورت پرداختن به ایمنی مخازن
۲-مخازن ذخیره سازی:
۲-۱مقدمه
۲-۲انواع مخازن
۳-نکات مهم در طراحی ایمن مخازن
۳-۱افزایش فشار و خلاء در مخازن
۳-۲شیرهای شکننده فشار و خلاء
۳-۳تولید الکتریسته ساکن
۳-۴محل احداث مخازن ذخیره سازی
۳-۵ سطح سنجی مخازن و پیشگیری از سرریز شدن
۳-۶وجود آب در مخازن
۴-اصول بهره برداری
۴-۱تخلیه و بارگیری
۴-۱-۱بارگیری و تخلیه نفتکشهای ریلی و کامیونی
۴-۱-۲بارگیری و تخلیه کشتی
۴-۲بهره برداری،بازرسی،تعمیر و نگهداشت مخازن
۴-۲-۱پیشگیری از انتشار گاز
۴-۲-۲لایروبی مخازن
۴-۲-۳کنترل خوردگی
۴-۲-۴حفاظت مخزن در مقابل صاعقه
نتیجه گیری
۱-ضرورت پرداختن به ایمنی مخازن
وقوع حوادث همه ساله باعث وارد آمدن خسارتهای مالی،جانی و محیط زیستی فراوان به سازمانهای مختلف میشود.علاوه بر خسارتهای مستقیم حوادث، هزینه های غیر مشهود همچون کاهش اعتبار به سازمانها وارد میشود.
در گذشته پرداختن به اثرات و خسارات ناشی از حوادث ،بیشتر بعد از وقوع حادثه صورت میگرفت.اما این رویکرد با توجه به هزینه های فراوان دیگر مقرون به صرفه نخواهد بود و به همین دلیل در سازمانها از جمله صنایع نفت و گاز و پتروشیمی موضوع ایمنی و محیطزیست در قالبی نظام مند مورد توجه قرار گرفت.
مواد خام و فراورده های هیدروکربنی را در مخازن نگهداری می‌کنند که هرگونه تلف شدن این مواد چه از طریق نشت و یا به علت آتش سوزی صدمات جبران ناپذیری را در برخواهد داشت زیرا این مواد اغلب آلوده کننده محیط زیست و همچنین دارای قیمت بالا هستند .تا به حال حوادث زیادی از این قبیل رخ داده است که اگر از تجربیات قبلی استفاده نگردد بار دیگر شاهد این حوادث خواهیم بود.
درک اهمیت رعایت ایمنی زمانی مشخص میشود که تمام کارکنان شرکت،تبعات عدم ایمنی را دانسته و بدانند که مسئول حفظ سلامتی خود و سایر همکاران وهمچنین تجهیزات و محیط زیست پیرامون خود هستند.
در طول سال۱۹۹۷-۲۰۰۱ ۲۸ حادثه بزرگ در مخازن یک شرکت بزرگ نفتی مشاهده شده است که علل این حوادث در نمودار زیر آورده شده است :
۲-مخازن ذخیره سازی:
۲-۱مقدمه:
در فرآیندهای شیمیایی نیاز به حمل ونقل و نگهداری مواد است که برای این کار از مخازن استفاده می‌کنند . چند راه برای انتقال مواد خام از منابع تامین‌کننده به واحد فرایندی وجود دارد که بر حسب مورد و شرایط از یکی از آنها مانند خطوط انتقال و یا تانکر استفاده میشود. همچنین محصولات تولیدی نیز به روشهای مختلف به بازار داخلی و یا خارجی عرضه می شود. به دلایل زیادی از جمله یکسان کردن کیفیت محصول، اندازه گیری حجم محصول جهت فروش، امکان بارگیری و انتقال به تانکر و یا کشتی در حداقل زمان ممکن و … سبب می شود تا مواد محصول را بعد از تولید در مخازن یا تانکهای مناسب ذخیره نمایند. از اصطلاح تانک برای ظروف ذخیره سازی بزرگ و با کاربرد جابجا کردن، ذخیره سازی، اندازه گیری و حمل و نقل مایعات استفاده می‌گردد.
با توجه به این‌که مواد گوناگون دارای خواص شیمیایی و فیزیکی مختلفی هستند، لذا نحوه ی ذخیره سازی مناسب آنها با یکدیگر تفاوت دارد. از مهمترین پارامترهایی که باید در انتخاب نوع مخزن مورد توجه قرار گیرد، می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
۱-فراریت یا به عبارت دیگر فشار بخار
۲-سمیت
۳-میزان آتشگیری ماده مورد نظر
در کشور ما در حال حاضر بیش از یک هزار مخزن اصلی با ظرفیت های متفاوت از یک هزار متر مکعب تا۵۰ هزار متر مکعب (یک میلیون لیتر تا پنجاه میلیون لیتر) در انبارهای نفت نصب میباشد که به وسیله آنها کار ذخیره سازی فرآوردههای نفتی صورت میپذیرد. با توجه به سرمایه گذاری انجام شده در امر سوخت نگهداشت و استفاده صحیح از آنها کاملا مهم و حیاتی خواهد بود.
۲-۲انواع مخازن:
الزامات ایمنی و محیط زیستی و اقتصادی (حداقل تلف شدن به علت تبخیر) مهمترین عامل درتعیین نوع مخزن برای یک مایع معین است.معمولا مهمترین عامل درانتخاب نوع مخزن فشار بخار واقعی یک مایع میباشد.
به طور کلی می‌توان مخازن ذخیره‌سازی را به دو دسته کلی مخازن روباز و سربسته تقسیم بندی نمود.
مخازن ذخیره سرباز:
این مخازن برای ذخیره سیالاتی بکار میروند که نگهداری آنها بصورت سرباز امکان پذیر باشد. .این نوع از مخازن استفاده محدودی داشته و معمولا برای ذخیره آب خام مورد استفاده قرار میگیرد .
مخازن ذخیره بسته:
گازها، سیالات آتشگیر، مواد شیمیایی خطرناک مثل اسیدها یا بازها و سیالاتی که از خود گازهای سمی منتشر می‌کنند، باید در مخازن دربسته نگهداری و ذخیره شوند.
از مخازن دربسته می‌توان به مخازن با سقف ثابت، مخازن سقف شناور، مخازن تحت فشار و مخازن سرد اشاره نمود.
مخازن تحت فشار:
یک مخزن تحت فشار اغلب حاوی سیال ،بخار یا گازی در فشار بالاتر اتمسفر است .مخازن تحت فشار میتوانند حاوی گستره وسیعی از مواد باشند که در صنایع مختلف مثل صنایع شیمیایی، داروسازی، غذایی، نفت وگازوپلاستیک بکار می روند.این مخازن اغلب به صورت ظروف استوانه ای ساخته می شوند .ماده استفاده شده در مخزن وکاربرد آن تعیین کننده فاکتور هایی از قبیل جنس مخزن ، اندازه ، شکل ، دما و فشار در طراحی مخزن است. فشار در مخزن ممکن است از چند صد psi تا ۱۵۰,۰۰۰psi باشد .اغلب مخازن تحت فشار استوانه ای هستند اما موارد تحت فشار بالا ، به علت استحکام ذاتی شکل کروی غالبا در مخازن مستحکم کروی نگهداری می شوند.
از امتیازات مخازن کروی، یکی صرفه جویی در مصرف مصالح است. زیرا حجم کره بیشتر از حجم استوانهای با همان قطر میباشد. دیگر آن که عایق کاری سطح مخزن به علت کم بودن سطح جانبی آن از مخازن استوانهای شکل،هزینه کمتری در بر خواهد داشت. مخازنی که برای ذخیره مواد فرار به کار میرود، حتما از نوع تحت فشار میباشد و انتخاب مخزن به شکل کروی علاوه بر دارا بودن امتیازات فوق از نظر هزینه تعمیرات نیز،به صرفه است.
این پست در حال تکمیل است …
دیدگاهتان را بنویسید
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.