مهندسین ایمنی فرایند چه کارهایی در صنعت انجام می‌دهند؟

کار در ایمنی فرایند در تمام مراحل عمر یک واحد فرایندی تعریف شده است. بیایید از ابتدایی‌ترین مراحل عمر یک واحد شروع کنیم. اولین مرحله عمر یک واحد، امکان‌سنجی فنی، عملیاتی و اقتصادی واحد است در این مرحله می‌خواهیم در مورد منطقی بودن یا نبودن احداث واحد، محل احداث واحد و ظرفیت تولید تصمیم بگیریم. کار مهندس ایمنی فرایند از همین مرحله شروع می‌شود. در این مرحله در مورد انتخاب دانش فنی تصمیم گیری می شود این که کدام دانش فنی از کدام لایسنسور انتخاب شود در این گام بسیار مهم علاوه بر ملاحظات اقتصادی باید دانش فنی بر مبنای ذاتا ایمن بودن بررسی شود و شاخص های فرایندی آن مد نظر قرار گیرد اینجا مهندس ایمنی فرایند می تواند نقش مهمی ایفا کند ضمنا تصمیم گیری در مورد محل احداث واحد نیازمند بررسی الزامات HSE است اینجا مهندس ایمنی فرایند با کمک ابزاری چون نرم‌افزار PHAST پراکنش مواد شیمیایی در اثر سناریوهای مختلف را بررسی می‌کند و آسیب‌پذیری ساکنین اطراف واحد را بررسی کرده حریم ایمن برای واحد تعیین می‌کند و راجع به این سئوال مهم که مکان مورد نظر برای احداث واحد مناسب است یا خیر اظهار نظر می‌کند.

ایمنی در انجام پروژه های نفت و گاز

گام بعدی از طول عمر واحد، انجام محاسبات، خرید و احداث واحد است که ما اسم آنرا انجام پروژه می‌گذاریم. بعد از انجام پروژه نوبت به بهره‌برداری خواهد رسید. با توجه به اهمیت انجام پروژه احداث یک واحد اجازه بدهید با جزئیات بیشتری به آن بپردازیم.

اگر یک پروژه نفت و گاز را بخواهیم به فعالیت‌های اصلی تقسیم کنیم باید به سه فعالیت اصلی زیر اشاره کنیم:

• مهندسی
• تامین کالا
• اجرا

مهندسی، تاسیسات را طراحی می‌کند لیست های مختلف، مشخصات فنی، برگه های فنی تجهیزات، مواد و مصالح را تهیه می نماید تمامی نقشه های مورد نیاز برای نصب این کارخانه را صادر می‌نماید. تدارکات تمامی تجهیزات، مواد و مصالح را بر اساس لیست ها و مشخصات فنی تهیه شده توسط مهندسی خریداری می‌کند. گروه ساخت، تمام تجهیزات مواد و مصالحی که توسط بخشی تدارکات خریداری شده است را بر مبنای نقشه ها و مشخصات فنی تولیدی در بخش مهندسی نصب می نماید.

 طراحی مهندسی اولین و بحرانی ترین قسمت انجام یک پروژه است. پروژه را می توان به موسیقی تشبیه نمود به طوری که نت های آن توسط بخش مهندسی نوشته می شود و سایر اجزای پروژه، نوازنده و اجرا کننده این نتها خواهند بود تدارکات چیزی جز آنچه مهندسی مشخص می نماید نمی‌خرد و تیم ساخت نیز بر اساس نقشه های مهندسی عمل می نماید مهندسی عبارت است از ترجمه مجموعه ای از الزامات عملیاتی به مجموعه ای از نقشه ها و مشخصات فنی که جزئیات یک تأسیسات صنعتی را به تصویر می‌کشند مهندسی متشکل از تعداد زیادی از رشته ها می باشد فرایند، ایمنی، مکانیکال، لوله کشی، عمران، الکتریکال، ابزار دقیق و …

مهندسی از مطالعات مفهومی سطح بالا گرفته تا تولید انبوهی از نقشه ها و جزئیات بسیار زیاد برای نصب را شامل می شود.

فعالیت های مهندسی پروژه

فعالیت های مهندسی در بخش مختلف زیر انجام می پذیرد

– فرایند

– ابزار دقیق و کنترل

– جانمایی تجهیزات و لوله کشی

– برق

– تجهیزات مکانیک

– عمران

– ایمنی و محیط زیست

 تقسیم مهندسی به بخشهای مختلف به تقسیم تجهیزات و مواد به انواع مختلفی نظیر تجهیزات مکانیکی لوله ها و تجهیزات برقی ادوات ابزار دقیق سیستم ها و و بستگی دارد هر بخش مسئول قسمت خاصی از تجهیزات و مواد می باشد که باید مشخصات و مقادیر آن را برای خرید تعیین نماید.

مدارک محصول فعالیت‌ مهندسی

معمولاً در  هر پروژه‌ای صدها مدرک مهندسی و نقشه تولید می شود با این وجود تمامی آنها در انواع محدودی قابل دسته‌بندی است برای مثال هر چند که بخش لوله کشی تعداد زیادی نقشه برای پوشش دادن کل کارخانه تولید می نماید ولی همگی آنها شبیه هم هستند و با عنوان نقشه چیدمان کلی لوله کشی نامیده می شود از آنجا که مدارک مهندسی و نقشه ها به عنوان محصول مهندسی در نظر گرفته می شود تحویل دادنی ها آن بخش مهندسی نامیده می شود.

از جمله این تحویل دادنی ها مدارک مربوط به مطالعات ایمنی و محیط زیست است که باز در اینجا مهندسین ایمنی فرایند با تمرکز روی نقشه های تولیدی توسط واحد فرایند ایمنی آن را را مورد ارزیابی قرار می دهند.

دیسپلین HSE

بهداشت، ایمنی و محیط زیست که مهندسی ممانعت از تلفات یا به طور ساده ایمنی نامیده می شود در جهت جلوگیری از احتمال وقوع و کاهش اثر آتش سوزی و انفجار ناشی از نشتی ها فعالیت می‌کند بخش ایمنی در بسیاری از جنبه های طراحی مرتبط می باشد:

– شناسایی خطرات

– ارزیابی ریسک

– چیدمان کارخانه

– خاموشی اضطراری

– حفاظت از حریق و اطفاء حریق

– تقسیم بندی مناطق خطر

– راه های فرار و تخلیه

مدارک مفاهیم ایمنی Safety Concept جزئیات مرتبط با ایمنی را در طراحی کلیه موارد فوق مشخص نموده معیارها و آیین‌نامه‌های کاربردی مربوطه را نیز تعیین خواهد نمود

مطالعات شناسایی خطر بر دو دسته از خطرها تمرکز دارد دسته اول خطرها با علل خارجی که به دلیل موقعیت قرارگیری کارخانه ایجاد می‌شوند و دسته دوم خطراتی که به وسیله خود کارخانه ایجاد می‌شوند تیمی متشکل از بخش‌های مختلف موارد زیر را بررسی می کند:

خطرات محیطی؛ بررسی کفایت و تناسب طرح طراحی کارخانه برای شرایط بد آب و هوایی (باران های سنگین و باد شدید)، زلزله سونامی و غیره

خطرات انسانی؛ آیا کارخانه می‌توانند از فعالیت‌های انسانی مجاور نظیر سایر صنایع کشاورزی حمل و نقل و غیره متاثر شود

خطرات فرایندی؛ کارخانه چه سیالاتی را فرآوری می‌کنند این سیالات چه خطراتی را ایجاد می‌کند آتش؟ انفجار؟ خطر مسمومیت؟ یا خطر آلودگی؟

خطر بهره برداری؛ تاسیسات چه خطراتی بهره برداری از کارخانه ایجاد می شود به طور مثال خطرات ناشی از ذخیره محصولات و همچنین خطر جابجایی قطعات و تجهیزات در زمان تعمیرات

تیم HAZID معمولاً یا سوالاتی را مطرح می نماید یا اینکه پیشنهاداتی ارائه می گردد این موارد در برگه HAZARD Action Sheet اکشن شود که جزئی از گزارش HAZID می باشد ثبت می شود.

برای موفقیت در ایمنی فرایندی از کجا شروع کنیم؟

دانلود جزوه