انواع و تجهیزات خاموش کننده های آتش
بازدیدها: 66
بر اساس شیوه اطفاء حریق تجهیزات متنوعی وجود دارد که شامل دو گروه عمده تجهیزات متحرک و تجهیزات ثابت و نیمه متحرک می باشد. تجهیزات متحرک:
- وسایل ساده مانند سطل شن، سطل آب و…
- خاموش کننده های دستی
- خاموش کننده های چرخ دار
- خاموش کننده های خودرویی یا قابل حمل
تجهیزات ثابت و نیمه متحرک:
- جعبه اطفاء حریق
- شبکه ثابت خاموش کننده مبتنی بر آب، کف، کربن دی اکسید، پودر و هالن ها
- شیرهای برداشت آب آتش نشانی
خاموش کننده های دستی
این دستگاه ها به آموزش پیچیده نیاز نداشته و ارزان می باشد بنابراین می توانند به طور موثر توسط افراد عادی به کار گرفته شوند. این تجهیزات باید دارای مشخصاتی باشند تا تشخیص و استفاده از آنها برای افراد راحت باشد. این مشخصات شامل، ظرفیت، فشار تخلیه، طول پرتاب، درصد تخلیه، زمان تخلیه، مشخصات فنی، مشخصات سرلوله پاشنده و علائم و برچسب ها می باشد.
ظرفیت خاموش کننده
حداکثر ظرفیت ماده در تجهیزات باید مقداری باشد که به راحتی توسط یک نفر حمل و استفاده شود. در این رابطه خاموش کننده های دستی به شش گروه تقسیم می شوند:
- خاموش کننده های محتوی آب
- خاموش کننده های محتوی کف
- خاموش کننده های محتوی پودر شیمیایی خشک
- خاموش کننده های محتوی پودر شیمیایی تر
- خاموش کننده های محتوی گازCO2
- خاموش کننده های محتوی مواد هالوژنه
فشار تخلیه
برای حفظ کارایی و اثر لازم کلیه مواد خاموش کننده باید تحت فشار معینی استفاده شوند. تامین فشار مناسب برای تخلیه آنها توسط منابع مختلف زیر انجام می گیرد:
- فشار گاز حاصل از واکنش دو ماده شیمیایی
- فشار یک گاز بی اثر
- فشار ناشی از تبدیل فاز
درصد تخلیه و زمان تخلیه
در خاموش کننده های دستی هرچه طول پرتاب مواد بیشتر، نیاز به نزدیک شدن به آتش کمتر است. درصد یا راندمان استفاده از مواد درون خاموش کننده یکی از مشخصه های مهم هر دستگاه می باشد. در اطفای حریق سرعت عمل از پارامترهای مهم می باشد که در جدول استاندارد محدوده زمانی پاشش مواد خاموش کننده آمده است. در اطفا حریق باید زمان ماند مواد روی حریق مدنظر باشد پس کاهش بیش از حد زمان تخلیه مطلوب نیست.
مشخصات فنی و سرلوله پاشنده
اجزای دستگاه بایستی متناسب با نوع استفاده و مواد خاموش کننده درون آن، قابلیت و استحکام کافی را از نظر مقاومت در برابر خوردگی، فشار و … داشته باشند. طول شیلنگ نباید کمتر از 80% ارتفاع خاموش کننده باشد، نباید با ماده خاموش کننده واکنش دهد و نباید تحت فشار دائم دستگاه باشد.
علائم و برچسب ها
کلیه خاموش کننده ها بایستی دارای علائم و مشخصات سازنده بوده و رنگ استاندارد برای خاموش کننده ها و همچنین قابلیت آنها برای خاموش نمودن حریق با استفاده از مشخصات مربوطه در جدول آمده است.
خاموش کننده های حاوی آب
این دسته از خاموش کننده ها قدمت زیادی داشته و شامل چهار گروه می باشند:
1) سوداسید 2) آب و گاز 3) آب و هوا 4) آیفکس
این خاموش کننده ها هم اکنون مورد استفاده نمی باشند ولی در گذشته مورد توجه بودند. این خاموش کننده حاوی بی کربنات سدیم و اسید سولفوریک بوده که در صورت شکستن شیشه در اثر واکنش اسید و بی کربنات سدیم، آب، سولفات سدیم و CO2 تولید می شود. گاز CO2 فشار مورد نیاز برای اطفاء حریق و تخلیه را تامین می کند.
خاموش کننده های مولد کف
این دستگاه ها در دو گروه زیر ساخته می شوند:
- مولدهای کف شیمایی
- مولدهای کف مکانیکی
خاموش کننده های کف شیمیایی: این دستگاه دارای یک استوانه داخلی حاوی سولفات آلمینیوم و استوانه خارجی حاوی بی کربنات سدیم و مقداری ماده تثبیت کننده کف می باشد. کف با استفاده از فشار گاز CO2 ناشی از واکنش زیر خارج می شود. این خاموش کننده های کف شیمیایی فاقد لوله و سرلوله نازل بوده و به طور واژگونی عمل می کنند.
خاموش کننده های کف مکانیکی: این تجهیزات در دو نوع بالن دار و تحت فشار دائم ساخته شده اند. در نوع بالن دار در درون محفظه کپسول خاموش کننده یک محفظه گاز فشرده کربن دی اکسید قرار دارد و در نوع تحت فشار محفظه اصلی با فشار معین از هوا یا نیتروژن به صورت دائم پر می شود.
خاموش کننده های پودر شیمیایی
یکی از متداول ترین خاموش کننده های دستی می باشد. دارای دو گروه عمده زیر می باشد:
- پودر و گاز با فشار مداوم: این تجهیزات دارای یک محفظه استوان های بوده که وزن معینی پودر در آن ریخته و تحت فشار یک گاز مناسب به خارج رانده می شود.
- پودر و گاز بالن دار: منبع تامین فشار در این خاموش کننده گاز کربن دی اکسید مایع شده است که به آن فشنگ یا بالن می گویند. این تجهیزات خود دو نوع بالن داخل و بالن خارج می باشند. باید توجه شود که اگر به دلیل رطوبت پودر داخل دستگاه کلوخه شده باشد دستگاه عملا کارایی ندارد پس بهتر است هر بار قبل از استفاده با احتیاط کپسول سر و ته شده و سپس استفاده شود.
خاموش کننده های حاوی CO2
این خاموش کننده ها به دلیل قابلیت خنک کنندگی بالا، خفه کنندگی آتش و… بسیار مناسب هستند که قیمت بالای آنها تنها ایراد این تجهیزات می باشد. از مزیت های عمده این خاموش کننده ها طول عمر زیاد و اطمینان به کار آنها می باشد. منبع تامین فشار پاشش، تغییر فاز گاز CO2 است.
خاموش کننده حاوی مواد هالوژنه
این دستگاه ها اگرچه گران می باشند، ولی برای تجهیزات پرازش و الکترونیکی بسیار موثر می باشند. این تجهیزات قدرت خاموش کنندگی بالایی دارند و با این حال که مکانیسم شبه CO2 دارند ولی قدرت خاموش کنندگی آنها دو تا سه برابر CO2 است. فشار مورد نیاز برای پاشش توسط تغییر فاز مواد هالوژه تامین می شود. روش راه اندازی این دستگاه توسط شیر فلکه یا اهرم می باشد.
بازرسی و آزمایش کننده های دستی
برای اطمینان از صحت کار دستگاه های خاموش کننده دستی لازم است که این دستگاه ها به طور مرتب و طی یک برنامه معین تحت بازرسی و آزمون لازم قرار گیرند. بازرسی مورد نظر در سه مرحله انجام می گیرد:
الف- بازرسی ماهیانه: این بازرسی شامل بازبینی و بررسی نکات مهم در کارکرد دستگاه می باشد.
ب- بازرسی و آزمون شش ماه یکبار: امتحان برخی از دستگاه ها به طور تصادفی در یک حریق آزمایشی.
ج- بازرسی و آزمون سالیانه: باز کردن و تخلیه دستگاه و بازرسی آن.
د- آزمون دو یا پنج ساله: این آزمون باید استحکام سیلندر در برابر فشار تایید نماید.
تشخیص ظاهری خاموش کننده ها
علاوه بر مشخصات روی خاموش کنندهها میتوان از روی برخی مشخصات ظاهری کاربرد و نوع خاموش کننده را تشخیص داد. الف- شناسایی فقط از روش کد:
- نوع A تنها محتوی آب یا سودا اسید
- نوع A-B معمولا کف شیمیایی یا مکانیکی
- نوع B-C-F پودر و گاز
- نوع A-B-C-E-F یا A-B-C گاز CO2 یا هالن ها
ب- تشخیص از روی تجهیزات:
- خاموش کنندههای CO2 دارای سرلوله شیپوری و بزرگ هستند و سنگین می باشند.
- خاموش کنندههای پودرو گاز دارای سر لوله ساده یا اهرمی و دارای بالن جانبی و یا دارای عقربه فشار می باشند.
- نوع کف شیمیایی که دارای دستگیره تحتانی برای واژگونی هنگام کاربرد است و روی آن شیر تعبیه نشده است.
- نوع کف مکانیکی که از سرلوله کف ساز قابل تشخیص است.
نکات مهم در به کارگیری خاموش کننده های دستی
- تعداد آنها بایستی متناسب با نوع حریق و فضا مورد نظر باشد.
- فاصله دو کپسول نباید از 30 متر بیشتر باشد.
- ارتفاع قرارگیری نباید خیلی بالا یا نزدیک زمین باشد.
- برای هر محل بیش از یک دستگاه خاموش کننده پیش بینی شود.
- بلافاصله پس از هر بار استفاده از کپسول باید آن را شارژ نمود.
- هنگام استفاده باید به صورت جارویی در سطح قاعده حریق پاشیده شود.
- اپراتور هنگام خاموش نمودن حریق باید پشت به باد باشد.
- پرسنل باید تحت آموزش مداوم و تمرینات دورهای قرار گیرند.
تجهیزات متحرک خاموش کننده
تجهیزات متحرک سبک به صورت چرخدار بوده که توسط یک نفر قابل حمل است. تجهیزات سنگین نیز معمولا بر روی خودرو، قایق و… نصب می گردد. استفاده از سایر تجهیزات متحرک مانند بالگرد، هواپیما و قایق در موارد خاص مانند آتش سوزی های وسیعی همچون جنگل سوزی ها کاربرد دارند.
تجهیزات ثابت اطفاء حریق
این تجهیزات به صورت خودکار راه اندازی شده و در حریق هایی که توسط خاموش کننده های دستی قابل کنترل نباشند و یا افراد در محل حضور نداشته باشند استفاده می شوند. این خاموش کننده ها هرچند که هزینه بالایی دارند ولی بخاطر مزایای مهم مانند نزدیک بودن به نقطه شروع حریق و موثر بودن برای مهار آتش به صورت خودکار در بسیاری از اماکن ترجیح داده می شوند. انواع تجهیزات ثابت بسته به نوع ماده خاموش کننده به چند گروه تقسیم می شوند:
الف- تجهیزات حاوی آب
ب- تجهیزات حاوی کف
ج- تجهیزات حاوی پودر
د- تجهیزات حاوی CO2
ه- تجهیزات حاوی مواد هالوژنه
تجهیزات حاوی آب
این تجهیزات دارای یک شبکه لوله کشی هستند، به طوری که در مسیر اصلی دارای حداقل قطر 2.5 اینچ و در مسیر فرعی 1.5 اینچ میباشد.برداشت آب از تجهیزات ثابت میتواند دستی،نیمه خودکار یا تمام خودکار باشد.
برداشت دستی آب: در این روش از شیرهای برداشت استفاده می شود. برای اطفاء دستی از تجهیزات موسوم به جعبه آتش نشانی یا جعبه F استفاده می گردد.
برداشت شبکه ای آب: اگر صدمه به مواد مطح نباشد میتوان توسط یک سامانه به طور خودکار یا دستی از آب بعنوان ماده خاموش کننده استفاده نمود. در این روش از یک سامانه لوله کشی سقفی به صورت شبکه استفاده می گردد. هنگام حریق، فشار لازم برای آبرسانی توسط پمپ یا به صورت ثقلی تامین می شوند.
افشانه آب: در این سامانه آب را میتوان به طور خودکار یا نیمه خودکار آب را روی حریق پاشید. افشانه از نظر کارایی نوعی اریفیس است که میتواند با دبی ثابت مواد خاموش کننده را روی آتش بپاشد.
تجهیزات ثابت حاوی کف
این سامانه شباهت زیادی با سامانه حاوی آب داشته با این تفاوت که طراحی آن نیاز به برخی محاسبات دارد. این سامانه در سه گروه زیر تعریف می شود:
- سامانه کف پاش با افشانه ثابت: دراین سامانه، کف مستقیما از منبع تا محل پاشش با خطوط هدایت می شود.
- سامانه کف پاش نیمه ثابت: در این سامانه افشانه ها به شیلنگ های متحرک متصل هستند و یا به لوله هایی متصل هستند که به صورت مفصلی متحرک هستند.
- سامانه کف پاش متحرک: در این سامانه مخزن روی چرخ یا خودرو قرار گرفته و به محل حریق حمل می شوند.
تجهیزات حاوی پودر
این تجهیزات نیز همانند تجهیزات قبلی به صورت شبکه ای هدایت می شوند و حداقل فشار لازم برای پاشش Psi 100 است. دهانه افشانه در این سامانه ساده بوده و اغلب به صورت ثابت نصب می شود.
تجهیزات ثابت حاوی CO2
این سامانه شامل یک مخزن، بخش فعال کننده، لوله حامل گاز و افشانه می باشد. در این شیوه با توجه به وضعیت محیط، بار حریق و حجم فضای تحت پوشش، محاسبات لازم انجام شده و سامانه نصب می شود. فعال شدن این تجهیزات میتواند به صورت خودکار یا نیمه خودکار باشد.
تجهیزات حاوی مواد هالوژنه
در این شیوه با توجه به وضعیت محیط، بار حریق و حجم فضای تحت پوشش، محاسبات لازم انجام شده و افشانه ها در محلهای مناسب نصب میشوند. این سامانه شبکه ای از مخازن، راه انداز، شبکه لوله کشی و افشانه می باشد. فعال شدن این تجهیزات میتواند به صورت خودکار یا نیمه خودکار باشد.
دیدگاهتان را بنویسید
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.